انواع ساز های ایرانی
ساز های ایرانی یک ثروت فرهنگی هستند که از زمان های قدیمی در تاریخ موسیقی این سرزمین تاثیر گذار بوده اند. این ساز ها با تنوع بالا و صدا های بینظیری که دارند میراثی عظیم از تاریخ و فرهنگ ایران به شمار میروند و به چند گروه تقسیم می شوند: ساز های زهی زخمه ای، ساز های کوبه ای، ساز های بادی و ساز های محلی. در ادامه توضیحاتی درمورد تمام گروه ها و ساز های ایرانی بیان شده است.
ساز های زهی – زخمه ای
ساز های زهی زخمه ای، نقش مهمی درزندگی موسیقی این سرزمین دارند و با تنوع و خصوصیات های منحصر به فرد، زیبایی و عمق موسیقی سنتی ایرانی را به تصویر میکشند این دسته، ساز هایی هستند که با زخمه زدن بر روی سیم ها آن ها را مرتعش کرده و صدا تولید می شود. زخمه زدن می تواند به وسیله ی مضراب یا به وسیله انگشتان دست باشد. اتواع ساز های زهی زخمی عبارتند از: تار، سه تار، سنتور، تنبور، دوتار و عود.
ساز های کوبه ای
ساز های کوبه ای، به سازهایی گفته می شود که با ضربه زدن بر روی پوست آن به وسیله دست یا چوب و یا حتی تکان دادن آن صدا تولید می شود. وظیفه ی ساز های کوبه ای نگه داشتن ریتم قطعه است و همچنین برای سر ضرب ها در اجرا های گروهی از آن استفاده می شود. انواع ساز های کوبه ای عبارتند از: تنبک، دف، دایره
ساز های زهی ارشه ای
ساز های زهی آرشه ساز هایی هستند که از طریق کشیدن آرشه بر روی سیم ها صدا تولید می شود. سازهایی مثل کمانچه و قیچک از این دسته هستند.
ساز های بادی
ساز هایی هستند که از طریق ارتعاش هوا صدا تولید میکنند. انواع ساز های بادی ایرانی عبارتند از: ساز نی، نی انبان، نی جفتی، سرنا، کرنا که از بین ساز های ذکر شده فقط ساز نی ساز ایرانی می باشد مابقی از ساز های محلی هستند که متعلق به نواحی مختلف ایران می باشند.
ساز های موسیقی محلی
علاوه بر سازهای معروف و شناخته شده، ایران دارای سازهای موسیقی محلی بسیاری است. به عنوان مثال در جنوب، سازهای محلی هرمزگان مثل نی جفتی، ساز چوغان در مناطق مختلفی از کشور به کار میروند. این سازها نه تنها جزئی از موسیقی محلی و فرهنگ سنتی هر منطقه هستند، بلکه تنوع بیشتری به موسیقی ایران اضافه میکنند.
برخی از ساز های محلی عبارتند از:
ساز نی انبان ( بوشهر )
ساز دوزله ( کردستان )
نی جفتی ( هرمزگان )
دوتار ( خراسان شمالی )
سرنا ، نی لبک ، نقاره ، دهل ( فارس )
دمام ( خوزستان )
باغلاما ( تبریز – اردبیل – موسیقی ترکی )
دیوان ( کردستان )
کرنا ( کرمانشاه )
رباب ( بلوچستان )